Punches

เหล็กส่งคุณภาพสูง เพิ่มความแม่นยำในการเจาะและซ่อมบำรุง

ในงานซ่อมบำรุงเครื่องจักรและสายการผลิตที่ต้องรับแรงกระแทกและการใช้งานต่อเนื่องทุกวัน เครื่องมือชิ้นเล็กอย่าง “เหล็กส่ง” คืออุปกรณ์สำคัญที่ช่วยให้การเจาะ มาร์กตำแหน่ง และถอดสลักต่าง ๆ เป็นไปอย่างแม่นยำและปลอดภัยมากขึ้น ลองนึกภาพเวลาต้องเจาะรูบนเหล็กแผ่นหนา หรือต้องถอดพินเล็ก ๆ ออกจากชุดเกียร์ หากไม่มีเครื่องมือช่างที่ออกแบบมาโดยเฉพาะ งานดังกล่าวก็จะยากขึ้นหลายเท่าตัว เสี่ยงต่อการทำให้หัวนอตบาน รูบูช (Bush) เสียรูป หรือถึงขั้นเครื่องต้องหยุดเดินเพราะชิ้นส่วนเสียหาย ด้วยเหตุนี้การเลือกใช้เหล็กส่งคุณภาพสูงจึงเป็นเรื่องที่ผู้ประกอบการและช่างเทคนิคไม่ควรมองข้าม

เหล็กส่งคืออะไร ?

เหล็กส่ง (Punches) หรือที่ในระดับสากลเรียกว่า Punches Tool คือแท่งเหล็กทรงกระบอกหรือก้านเรียว ปลายด้านหนึ่งผ่านการเจียรให้มีรูปทรงตามหน้าที่ใช้งาน ส่วนอีกด้านทำหน้าที่เป็น “หัวรับแรง” จากค้อนหรือเครื่องมือกระแทก จุดประสงค์หลักของเหล็กส่งมีสองอย่าง คือ

• ใช้สำหรับ “มาร์ก” หรือทำรอยบุ๋มเล็ก ๆ บนชิ้นงานก่อนการเจาะ เพื่อสร้างจุดนำศูนย์ให้ดอกสว่านตั้งตัวได้ตรง
• ใช้สำหรับ “ถ่ายแรงตอก” เพื่อดันสลัก พิน หรือเดือยโลหะให้ออกจากรู

เหล็กส่งที่ใช้ในงานอุตสาหกรรมโดยทั่วไปจะผลิตจากเหล็กคาร์บอนสูง หรือเหล็กเครื่องมือ ผ่านกระบวนการชุบแข็งและเทมเปอร์ ทำให้เนื้อเหล็กมีความแข็งพอจะรับแรงกระแทกซ้ำ ๆ ได้โดยไม่บิ่นหรือแตกง่าย เหมาะกับงานในโรงงานประกอบ งานโลหะกรรม ไปจนถึงงานซ่อมบำรุงหนัก ๆ ในภาคอุตสาหกรรมต่าง ๆ

อธิบายหลักการทำงานของเหล็กส่ง

เมื่อช่างวางปลายเหล็กส่งลงบนชิ้นงาน แล้วใช้ค้อนตอกลงที่หัวเหล็กส่ง แรงกระแทกจะถ่ายทอดผ่านลำก้านไปยังปลายที่มีพื้นที่สัมผัสเล็กมาก ทำให้เกิดแรงกดมหาศาลในจุดเล็ก ๆ เช่น

• ถ้าเป็นเหล็กตอกนำศูนย์ ปลายจะแหลมเล็กน้อย เมื่อรับแรงตอกก็จะกดให้ผิวโลหะบุ๋มลง เกิดเป็นรอยหลุมสำหรับตั้งดอกสว่าน
• ถ้าเป็นเหล็กส่งก้านตรง ปลายจะเป็นทรงกระบอกเท่ากับเส้นผ่านศูนย์กลางพิน จึงสามารถถ่ายทอดแรงไปดันพินออกจากรูได้ตรง ๆ โดยไม่ทำให้รูบานหรือพินเบี้ยว

การใช้เหล็กส่งจึงไม่ใช่แค่ช่วยให้ “ตอกแรงขึ้น” แต่คือการควบคุมตำแหน่งและทิศทางของแรงอย่างแม่นยำ ทำให้จุดที่รับแรงอยู่ในตำแหน่งที่ต้องการจริง ๆ

ประโยชน์ของเหล็กส่งที่ผู้ประกอบการควรรู้

• ความแม่นยำสูงสุด : การขีดเส้นร่างแบบด้วยดินสอหรือเหล็กขีดอาจเลือนหายได้ง่าย แต่การใช้เหล็กส่งนำศูนย์จะสร้างรอยที่ถาวร ช่วยให้การเจาะรูไม่คลาดเคลื่อน ลดอัตราของเสียจากการเจาะผิดตำแหน่ง
• ลดความเสียหายต่อเครื่องจักร : การใช้ตะปูหรือเศษเหล็กมาตอกแทนเหล็กส่งเป็นสาเหตุหลักที่ทำให้รูสลักเยิน บาน หรือชิ้นส่วนเครื่องจักรเป็นรอย เหล็กส่งที่ออกแบบมาเฉพาะจะมีขนาดที่พอดีกับรู ช่วยถนอมอายุการใช้งานของเครื่องจักร
• ความปลอดภัยในการทำงาน :เหล็กส่งรุ่นใหม่ ๆ เช่น รุ่นที่มีด้ามจับยางกันสะเทือน ช่วยลดแรงสะท้านมาที่มือผู้ใช้ และมี Guard ป้องกันค้อนพลาดมาโดนมือ
• ความอเนกประสงค์ : ชุดเดียวจบงานได้หลากหลาย ไม่ว่าจะเป็นงานเจาะรูปะเก็น, งานไม้, งานโลหะแผ่น หรือการซ่อมบำรุงยานยนต์

เหล็กส่งมีกี่ประเภท ?

เหล็กส่งมีหลายประเภท ซึ่งแต่ละแบบออกแบบให้เหมาะกับงานแต่ละลักษณะ เพื่อให้เลือกใช้ได้ตรงกับงานจริงมากที่สุด ดังนี้

เหล็กนำศูนย์ (Centre Punch, Center Hole Punch)

หรือที่ช่างหน้างานเรียกกันติดปากว่า “เหล็กมาร์ก” เป็นเหล็กส่งที่ขาดไม่ได้ในงานเจาะ ปลายมักทำจากเหล็ก High-Carbon Steel ที่ผ่านการชุบแข็งอย่างดี ปลายแหลมทำมุม (โดยทั่วไปคือ 60 หรือ 90 องศา) โดยเหล็กนําศูนย์ใช้สำหรับตอกบนปูนหรือชิ้นงานโลหะเพื่อสร้างรอยบุ๋ม ให้ปลายดอกสว่านมีจุดยึดเกาะ รวมถึงป้องกันไม่ให้ดอกสว่านดิ้นหรือสะบัดขณะเริ่มเจาะ และในปัจจุบัน สำหรับงานที่ต้องการความรวดเร็ว หรือต้องตอกต่อเนื่องจำนวนมาก ได้มีการผลิตเหล็กตอกนำศูนย์อัตโนมัติ (Automatic Center Punch) ซึ่งมีกลไกสปริงภายใน สามารถกดด้ามลงไปเพื่อกระแทกให้เกิดรอยได้ทันทีโดยไม่ต้องใช้ค้อนตอก เพื่อตอบโจทย์การใช้งานดังกล่าว

เหล็กส่งก้านตรง หรือ เหล็กส่งขนาน (Parallel Pin Punch)

มีลักษณะลำตัวยาวและตรง ขนาดเส้นผ่านศูนย์กลางเท่ากันตลอดช่วงใช้งาน แตกต่างจากเหล็กส่งทั่วไปที่อาจมีโคนใหญ่ปลายเรียวใช้สำหรับตอกส่งสลัก (Pin) หรือพินล็อกต่าง ๆ ให้หลุดออกจากรูสวมแบบทะลุ ด้วยรูปทรงที่ขนานตลอดลำตัว ทำให้สามารถส่งสลักออกได้จนสุดระยะโดยที่เหล็กส่งไม่ไปติดคาอยู่ในรูเสียเอง เหมาะมากกับการถอดสลักที่แน่นและลึก นอกจากนั้น เนื่องจากสลักในเครื่องจักรมีหลายขนาดและต้องการความแม่นยำสูง การเลือกซื้อเป็น Pin Punch Set หรือชุดเหล็กส่งที่รวมหลายขนาดไว้ในกล่องเดียว จะช่วยให้ช่างทำงานได้ครอบคลุมและสะดวกกว่าการซื้อแยกชิ้น

เหล็กส่งก้านเรียว (Drift Punch)

ช่างหน้างานมักเรียกว่า "เหล็กดูด" หรือ "Pokey" มีลักษณะปลายเรียวเล็กแล้วค่อย ๆ ขยายใหญ่ขึ้น ใช้สำหรับจัดตำแหน่งรูของชิ้นงานสองชิ้นให้ตรงกันก่อนที่จะร้อยนอตหรือใส่สลัก หรือใช้ขยายรูที่เจาะไว้แล้วให้กว้างขึ้นเล็กน้อย รูปทรงเรียวช่วยให้สอดเข้าหากันได้ง่ายและงัดจัดตำแหน่งได้สะดวก

เหล็กส่งสลักสปริง (Spring Pin Punch / Roll Pin Punch)

ออกแบบมาเฉพาะสำหรับถอดสลักปริ้น(Roll Pin) ซึ่งเป็นสลักกลวง ด้วยเหตุนี้ ช่างหลายคนจึงนิยมเรียกว่า “เหล็กส่งปริ้น” โดยปลายของเหล็กส่งชนิดนี้จะมี "ตุ่มเล็ก ๆ" หรือส่วนนูนตรงกลาง เพื่อให้เข้าไปขัดอยู่ในรูกลวงของสลักสปริง ช่วยให้หน้าสัมผัสของเหล็กส่งกดลงบนบ่าของสลักได้เต็มที่ โดยไม่ทำให้ปลายสลักบานหรือเยิน และป้องกันเหล็กส่งลื่นไถลออกจากหัวสลักขณะตอก

เหล็กเจาะรู หรือ ตุ๊ดตู่ (Wad Punch)

เป็นเหล็กส่งที่มีปลายกลวงและคมคล้ายมีด ใช้ตอกตัดวัสดุเนื้ออ่อนให้เป็นวงกลม เช่น ยาง แผ่นปะเก็น ผ้าใบ หรือแผ่นโลหะบาง ๆ เพื่อทำแหวนรอง หลายรุ่นสามารถเปลี่ยนหัวขนาดต่าง ๆ ได้ในด้ามเดียว

คู่มือการเลือกเหล็กส่งให้เหมาะกับความต้องการ

• ประเมินลักษณะงานเป็นหลัก : เริ่มจากโจทย์หน้างาน หากเน้นมาร์กจุดเจาะโลหะควรมีเหล็กนำศูนย์ แต่ถ้าเป็นงานซ่อมบำรุงที่ต้องถอดสลักเครื่องจักรสิ่งที่ขาดไม่ได้คือเหล็กส่งก้านเรียว ส่วนงานตัดปะเก็นหรือวัสดุเนื้ออ่อน ควรเลือก Wad Punch ให้ตรงกับประเภทงาน
• ขนาดปลายต้อง "พอดี" กับรู : กฎสำคัญคือเส้นผ่านศูนย์กลางเหล็กส่งต้องใกล้เคียงกับขนาดพินหรือรูให้มากที่สุด ไม่เล็กเกินไปจนปลายงอ และไม่ใหญ่จนคับรู เพื่อให้ถ่ายแรงได้เต็มที่โดยไม่ทำลายชิ้นงาน การซื้อเป็นชุดที่ครอบคลุมทุกไซซ์จึงช่วยแก้ปัญหาหน้างานได้ดีที่สุด
• วัสดุต้องได้มาตรฐาน : เพื่อความปลอดภัย ต้องเลือกเหล็กเครื่องมือ หรือเหล็กคาร์บอนสูงที่ผ่านการชุบแข็งอย่างถูกวิธี ทำให้ปลายแข็งแต่แกนเหนียว ทนแรงกระแทกได้โดยไม่บิ่นหรือแตกกระเด็น
• ด้ามจับกระชับและปลอดภัย : ควรเลือกด้ามทรงหกเหลี่ยมหรือมีลายสากเพื่อป้องกันการลื่นหมุน หากต้องใช้งานหนักต่อเนื่อง แนะนำรุ่นที่มีด้ามหุ้มยางหรือระบบลดแรงสั่นสะเทือน จะช่วยลดความล้าและแม่นยำกว่า

ตัวอย่างการใช้เหล็กส่งในอุตสาหกรรมต่าง ๆ

• อุตสาหกรรมยานยนต์ : ช่างยนต์ใช้เหล็กส่งก้านตรง ในการตอกสลักคาลิปเปอร์เบรก หรือสลักยึดลูกสูบ และใช้เหล็กตอกนำศูนย์ในการมาร์กจุดเพื่อเจาะยึดอุปกรณ์ตกแต่งเพิ่มเติม
• อุตสาหกรรมการผลิตและแม่พิมพ์ :เหล็กส่งมีความสำคัญมากในการถอดประกอบแม่พิมพ์ ซึ่งมีการใช้ Dowel Pin จำนวนมากเพื่อกำหนดตำแหน่งแม่พิมพ์ให้แม่นยำ
• งานโครงสร้างและก่อสร้าง : การประกอบโครงเหล็กจำเป็นต้องใช้เหล็กส่งก้านเรียวขนาดใหญ่เพื่องัดรูนอตของคานเหล็กให้ตรงกันก่อนทำการขันยึด
• งานซ่อมบำรุงทั่วไป : การตัดปะเก็นซีลยางด้วย Wad Punch เพื่อเปลี่ยนแทนของเดิมที่ชำรุดหน้างานทันทีโดยไม่ต้องรออะไหล่ ช่วยลด Downtime ของเครื่องจักร

เลือกซื้อเหล็กส่งคุณภาพสูงจากแบรนด์ชั้นนำที่ RS

ผู้ประกอบการคนไหนกำลังมองหาแหล่งจำหน่ายเหล็กส่งราคาคุ้มค่า และมีตัวเลือกครบครัน ต้องมาที่ RS ผู้นำด้านโซลูชันอุตสาหกรรมและอิเล็กทรอนิกส์ เรามีเหล็กส่งคุณภาพสูงหลากหลายประเภท คัดสรรจากแบรนด์ชั้นนำที่ได้มาตรฐานมาให้เลือกซื้ออย่างสะดวก เช่น Facom, SAM, รวมถึงแบรนด์ของเราเองอย่าง RS PRO มีเหล็กส่งทั้งราคาปลีกและราคาส่ง นอกจากนี้เรายังมีจำหน่ายเครื่องมือวัดและทำเครื่องหมายสำหรับงานช่าง/อุตสาหกรรมครอบคลุมทุกความต้องการของผู้ประกอบการ เลือกซื้อสินค้าได้สะดวกตลอด 24 ชั่วโมงบนเว็บไซต์ของเรา พร้อมบริการจัดส่งทั่วประเทศไทย หากต้องการคำแนะนำเพิ่มเติมเกี่ยวกับการเลือกซื้อเหล็กส่งที่เหมาะสมกับอุตสาหกรรมของคุณ สามารถปรึกษาผู้เชี่ยวชาญด้านผลิตภัณฑ์ของเราได้เลย