ชวนรู้จัก ลิมิตสวิตช์ คืออะไร มีแบบไหนบ้าง

Limit Switch ถูกนำมาใช้อย่างแพร่หลายในระบบอัตโนมัติต่าง ๆ ในงานอุตสาหกรรมมากมาย โดยจะทำหน้าที่ตรวจสอบตำแหน่งหรือสถานะของวัตถุหรืออุปกรณ์ต่าง ๆ เพื่อควบคุมการทำงานของระบบให้เป็นไปตามที่ต้องการ จึงทำให้ลิมิตสวิตช์เป็นอุปกรณ์ที่มีความสำคัญตัวหนึ่งในกระบวนการผลิต หรือ อุตสาหกรรมในยุคปัจจุบัน

ในบทความนี้ เราจะมาทำความรู้จักกับ Limit Switch ให้เข้าใจอย่างครบถ้วน ตั้งแต่ความหมาย หลักการทำงาน ประเภท และการใช้งาน เพื่อให้ผู้ประกอบการเข้าใจถึงการทำงานของลิมิตสวิตช์ได้เป็นอย่างดี

ลิมิตสวิตช์ (Limit Switch) คือ อุปกรณ์ไฟฟ้าที่ทำหน้าที่เปิดหรือปิดวงจรไฟฟ้า โดยอาศัยการสัมผัสระหว่างชิ้นส่วนกลไกภายในสวิตช์ ใช้สำหรับจำกัดระยะทาง ตัด/ต่อวงจรไฟฟ้า ตรวจสอบตำแหน่งของวัตถุ ส่งสัญญาณและควบคุมการทำงานในระบบอัตโนมัติ จึงเป็นที่นิยมนำมาใช้งานอย่างแพร่หลายในงานอุตสาหกรรมต่าง ๆ เช่น การประยุกต์ใช้งานกับลิฟต์โดยสาร ลิฟต์ขนของ ระบบสายพานลำเลียง ระบบการผลิตอัตโนมัติ ระบบเครื่องจักรกล เป็นต้น

ข้อดีของการใช้งานลิมิตสวิตช์

• ความแม่นยำ : ลิมิตสวิตช์สามารถทำงานได้อย่างแม่นยำ โดยสามารถกำหนดตำแหน่งหรือสถานะของวัตถุหรืออุปกรณ์ได้อย่างถูกต้อง
• ความทนทาน : ลิมิตสวิตช์ทนทานต่อการใช้งานในสภาวะแวดล้อมต่าง ๆ เช่น สภาพแวดล้อมที่มีฝุ่นละออง สภาพแวดล้อมที่มีอุณหภูมิสูง เป็นต้น
• ความหลากหลาย : ลิมิตสวิตช์มีให้เลือกใช้งานหลากหลายประเภท ขึ้นอยู่กับลักษณะการใช้งาน
• การใช้งาน : ลิมิตสวิตช์เป็นอุปกรณ์ที่ง่ายต่อการติดตั้ง สะดวกต่อการนำไปใช้งาน โดยไม่ต้องมีไฟเลี้ยงวงจรในการทำงาน
• ราคาไม่แพง : ลิมิตสวิตช์มีราคาไม่แพงเมื่อเทียบกับอุปกรณ์ไฟฟ้าอื่น ๆ ทำให้สามารถนำมาประยุกต์ใช้ในงานต่าง ๆ ได้อย่างคุ้มค่า

Limit Switch มีหลักการทำงานแบ่งเป็น 2 ลักษณะ

1. ลิมิตสวิตช์แบบปกติเปิด NO (Normally Open)

ลิมิตสวิตช์แบบ NO คือ สวิตช์ที่หน้าสัมผัสไฟฟ้าปกติจะเปิดอยู่ หน้าสัมผัสไม่ต่อกัน ทำให้กระแสไฟฟ้าไม่สามารถไหลผ่านได้ แต่เมื่อวัตถุหรืออุปกรณ์เคลื่อนที่เข้ามาใกล้ปุ่มสวิตช์ ชิ้นส่วนกลไกภายในสวิตช์จะกดปุ่มสวิตช์ลง หน้าสัมผัสไฟฟ้าจะเชื่อมต่อกัน วงจรไฟฟ้าจะทำงานตามที่ต้องการ

2. ลิมิตสวิตช์แบบปกติปิด (NC) (Normally Closed)

ลิมิตสวิตช์แบบ NC คือ สวิตช์ที่หน้าสัมผัสไฟฟ้าปกติจะปิดอยู่ เมื่อมีแรงกดจากภายนอก เช่น ชิ้นงานเคลื่อนมาทับปุ่มกด หรือลูกสูบเคลื่อนที่มาชนปุ่มกด ทำให้หน้าสัมผัสต่อถึงกัน กระแสไฟฟ้าจึงสามารถไหลผ่านได้ แต่เมื่อวัตถุหรืออุปกรณ์เคลื่อนที่ออกจากปุ่มสวิตช์ ชิ้นส่วนกลไกภายในสวิตช์จะปล่อยปุ่มสวิตช์ขึ้น หน้าสัมผัสไฟฟ้าจะแยกออกจากกัน ทำให้วงจรไฟฟ้าจะหยุดทำงาน

ผู้ประกอบการสามารถเลือกการต่อ Limit Switch แบบปกติเปิดหรือแบบปกติปิดได้ตามต้องการ โดยสามารถนำมาประยุกต์ใช้กับงานควบคุมเครื่องจักรกลอุตสาหกรรม สายพานลำเลียง อุปกรณ์ไฟฟ้าทั่วไป หรือระบบป้องกันความปลอดภัยในโรงงานได้

1. ลิมิตสวิตช์ชนิดก้านโยกพร้อมลูกล้อ (Roller Lever Type)

ลิมิตสวิตช์ชนิดก้านโยกพร้อมลูกล้อ คือ ลิมิตสวิตช์แบบกลไกที่ทำงานโดยใช้ก้านโยกพร้อมหัวลูกล้อที่ทำจากโลหะหรือพลาสติก สามารถปรับความยาวและตำแหน่งการเคลื่อนที่ของลูกล้อได้ โดยมีรอบจุดหมุนซ้าย-ขวาได้ 45-90 องศา จึงสามารถปรับความไวในการทำงานของลิมิตสวิตช์สำหรับเป็นตัวกระตุ้นการทำงานได้ เป็นรูปแบบที่นิยมใช้ในงานติดตั้งในประตูไฟฟ้า ลิฟต์ยกของ เป็นต้น

2. ลิมิตสวิตช์ชนิดก้านบานพับ (Hinge Lever Type)

ลิมิตสวิตช์ชนิดก้านบานพับ คือ ลิมิตสวิตช์แบบกลไกที่ทำงานโดยใช้ก้านบานพับแบนเรียบ ที่มีความแข็งแรงสูง ทนทานต่อการใช้งานในสภาวะแวดล้อมต่าง ๆ เป็นตัวกระตุ้นการทำงาน โดยมีทั้งแบบหัวลูกล้อหรือไม่มีหัวลูกล้อให้เลือกใช้งาน โดยการทำงานจะอาศัยแรงกดจากวัตถุหรืออุปกรณ์เคลื่อนที่เข้ามาใกล้ก้านบานพับ จะส่งผลให้ก้านบานพับกดหน้าสัมผัสไฟฟ้าลง ทำให้วงจรไฟฟ้าทำงานตามต้องการ นิยมใช้ในงานติดตั้งหน้าต่าง ประตู เป็นต้น

3. ลิมิตสวิตช์ชนิดก้านลวด (Rod Lever Type)

ลิมิตสวิตช์ชนิดก้านลวด คือ ลิมิตสวิตช์แบบกลไกที่ทำงานโดยใช้ก้านลวดเป็นตัวกระตุ้นการทำงาน ซึ่งมีทั้งก้านลวดแบบเส้นตรงยาวที่สามารถหมุนเคลื่อนที่รอบจุดหมุนได้ 90 องศาและปรับความยาวได้ 25-140 มม. และก้านลวดแบบเส้นสปริงที่สามารถดัดงอได้ สำหรับใช้เป็นกลไกควบคุมการเปิด/ปิดสวิตช์ที่มีความไวสูงในการรองรับแรงกระทบจากวัตถุที่มาชน เหมาะสำหรับใช้ติดตั้งในระบบควบคุมการตรวจสอบสินค้าในอุตสาหกรรมทั่วไป

4. ลิมิตสวิตช์ชนิดกด (Plunger Type)

ลิมิตสวิตช์ชนิดกด คือ ลิมิตสวิตช์แบบกลไกที่ทำงานโดยใช้ปุ่มกดโลหะเป็นตัวกระตุ้นการทำงาน โดยจะทำหน้าที่รองรับแรงกดจากวัตถุหรืออุปกรณ์จะส่งผลไปยัง Pin Plunger ให้ลดลง และเมื่อไม่มีแรงกระทำต่อ Pin Plunger จะเด้งขึ้น ใช้สำหรับควบคุมการทำงานของวงจรไฟฟ้าได้อย่างแม่นยำ เหมาะสำหรับงานต้องการความแข็งแรงเชิงกลสูง เช่น ระบบสายพานลำเลียง เครื่องจักรกลอุตสาหกรรม เป็นต้น

• ประเภทการทำงาน

ลิมิตสวิตช์มีให้เลือกใช้งานอย่างหลากหลาย ทั้งแบบปกติเปิด (NO) และแบบปกติปิด (NC) ซึ่งแต่ละรูปแบบก็เหมาะกับงานที่แตกต่างกันออกไป 

• ระดับความไว

ลิมิตสวิตช์นั้นมีความไวที่หลากหลาย โดยความไวของลิมิตสวิตช์นั้นขึ้นอยู่กับปัจจัยต่าง ๆ เช่น ประเภทของลิมิตสวิตช์ วัสดุที่ใช้ แรงดันไฟฟ้าที่ใช้ ระยะการทำงาน เป็นต้น ซึ่งจะเป็นตัวกำหนดความง่ายในการเปิดใช้งาน ยิ่งความไวสูง เพียงแค่เครื่องจักรเข้าไปใกล้ก็จะเปิดใช้งานแล้ว ในขณะที่ความไวต่ำ อาจจะต้องใช้เวลา 1-2 วินาทีจึงจะทำงาน

• ระดับการป้องกัน IP Rating

ระดับ IP (International Protection Marking) เป็นมาตรฐานสากลที่กำหนดระดับการป้องกันของอุปกรณ์ไฟฟ้าจากสิ่งแปลกปลอม เช่น ฝุ่นละออง น้ำ และของเหลวต่าง ๆ สำหรับอุปกรณ์ลิมิตสวิตช์ที่ใช้งานในสภาพแวดล้อมที่ชื้นหรือมีฝนตกบ่อย ควรเลือกอุปกรณ์ที่มีระดับการป้องกันสูง ๆ เพื่อให้มั่นใจว่าอุปกรณ์จะไม่เสียหายจากน้ำและฝุ่นละออง

• การติดตั้ง

ควรเลือกติดตั้งลิมิตสวิตช์ให้เหมาะสมกับรูปแบบงาน ไม่ว่าจะเป็นรูของช่องที่ทำการเจาะ ความหนาของพาแนล ที่ติดตั้งและรูปแบบการประกอบ ซึ่งศึกษาได้เพิ่มเติมจากแค็ตตาล็อกสินค้าของแต่ละยี่ห้อ และควรตรวจสอบอุปกรณ์ทุกครั้งหลังติดตั้งเสร็จ

RS ผู้นำด้านโซลูชันอุตสาหกรรมและอิเล็กทรอนิกส์ ที่ดำเนินธุรกิจมาแล้วกว่า 84 ปี เราจัดจำหน่ายสวิตช์คอนโทรลสำหรับงานอุตสาหกรรม สินค้าทุกชิ้นรับประกันคุณภาพสูงที่ได้มาตรฐาน และมีให้เลือกหลากหลาย สามารถเลือกใช้สวิตช์คอนโทรลที่เหมาะสมกับงานได้ตามต้องการ สั่งซื้อสะดวกผ่านเว็บไซต์ หรือปรึกษาเจ้าหน้าที่ผู้เชี่ยวชาญของเราได้เลย

แหล่งอ้างอิง

• ลิมิตสวิตช์ สำหรับวงจรไฟฟ้าในงานอุตสาหกรรม. สืบค้นเมื่อวันที่ 7 พฤศจิกายน 2566 จาก <u>https://www.thailandcrane.com/ความรู้ทั่วไปของลิมิตสวิตช์/</u>
• หลักการทำงานของลิมิตสวิตช์ในรอกโซ่ไฟฟ้า. สืบค้นเมื่อวันที่ 7 พฤศจิกายน 2566 จาก <u>https://siamkito.co.th/หลักการทำงานของลิมิต/</u>
• ลิมิตสวิตช์ คลิมิตสวิตช์ สำคัญอย่างไร ในรอกโซ่ไฟฟ้า. สืบค้นเมื่อวันที่ 7 พฤศจิกายน 2566 จาก <u>https://www.yonghong.co.th/limit-switch/</u>